Sessiz istifa (quiet quitting) hakkında konuşurken bir kavram daha karşımıza çıktı: sessiz işten çıkarma (quiet firing). Yeni bir kavram değil, iş hayatında uzun zamandır olan bir durum, şimdiden bilgisini vereyim.

Nedir sessiz işten çıkarma?

Aslında bir mobbing davranışıdır, yani işyerinde psikolojik şiddet davranışıdır. Basit tanımıyla sessiz işten çıkarma, yöneticinin veya işverenin olumsuz davranışları sonucu çalışanın işten ayrılmasıdır. Yöneticinin, çalışanın işine olan ilgisini veya isteklerini yavaşça kaybetmesi, ancak bunu dile getirmemesiyle oluşan bir durumdur. Ayrılmak isteyip de söyleyemeyen, ayrılmaya cesaret edemeyen bir sevgiliyle benzer bir durum diyebiliriz.

Birkaç davranış örneği vermek gerekirse;

• Birebir görüşmelerinin planlanıp, sonrasında sıklıkla iptal edilmesi
• Çalışana geribildirim verilmemesi
• Yıllarca terfi veya zam verilmemesi
• Gelişim olanaklarının durdurulması veya kasıtlı olarak kısıtlanması
• Çalışanın yeteneklerinin çok altında işler verilmesi
• Çalışanın hiç takdir edilmemesi

Günün sonunda çalışanın, “kurumda istenmiyormuş gibi” hissettiği bir durum söz konusudur.

Peki, neden yöneticiler sessizce işten çıkarıyor?

• Çoğunlukla yöneticinin veya kurumdaki liderlik becerilerinin güçsüz olmamasından kaynaklandığını söyleyebiliriz. İletişim, geribildirim, koçluk veya çatışma becerilerinin eksik olması nedeniyle yönetici, yüzleşmekten veya birlikte çalışmak istemediğini söylemekten kaçınıyor, cesaret edemiyor olabilir.
• Çözümü üretemediğini hissettiği, dolayısıyla çalışanı işten veya kurumdan soğuttuğu durumlar da karşımıza çıkabilir. Genellikle kariyer olanaklarının kısıtlı olduğu kurumlarda yöneticiler, ekibindekiler için kariyer yolu opsiyonları sunmakta zorlanabiliyorlar. Bunun iletişimini kuramadıklarında veya gelişim için farklı yollar öneremedikleri durumlarda sessiz işten çıkarma davranışları gösterebiliyorlar.
• Kendisine bağlı çalışan sayısının fazla olması nedeniyle eşit veya adil ölçüde ilgi gösteremiyor, takip edemiyor olabilir. Sessizce işten çıkardığının farkında bile olmayabilir.
• Kendi yöneticisinin veya rol model aldığı kişinin davranışlarını kopyalıyor olabilir.
• Çalışanın istifa yolunu tercih etmesini sağlayıp, tazminat ödemekten kaçınıyor olabilir.

Uzaktan çalışma ve hibrit çalışma modellerinde daha yaygın olabildiğini de ekleyelim.

Aslında çözümün iletişimle, geribildirimle sağlanabileceği, fakat çözümün olumsuz ve yıkıcı bir davranışa, yani çalışanın istifasına bırakıldığı bir durumdur. Sessiz istifada olduğu gibi sessiz işten çıkarmada da sinyalleri erkenden görmek gerekiyor. Yukarıda saydığım davranışlar sinyallerden bazıları. Ne olursa olsun, konuşmaktan kaçınmak, aksiyon almamak veya çalışanı işten soğutmak bir yöntem olmamalıdır.